معرفی كتاب «سید مرتضی آوینی»

درباره كتاب:
سید مرتضی آوینی یكی از كارگردانان مستندساز و روزنامه‌نگار در حوزه‌ی فرهنگی بود و مجموعه فیلم‌های مستند تلویزیونیِ وی دربارهٔ جنگ تحمیلی ایران با عراق بوده و این مجموعه با نام روایت فتح شناخته‌ شده‌ است. آوینی فیلم‌سازی را در اوایل پیروزی انقلاب شروع كرد كه چندین مجموعه درباره‌ غائله‌ گنبد (مجموعه‌ شش روز در تركمن صحرا)، سیل خوزستان و ظلم خوانین (مجموعه‌ مستند‌ خان گزیده‌ها) ساخت.

او فعالیت‌های مطبوعاتی را در ماه‌های آخر سال 1362 آغاز كرد و هم زمان در جبهه‌های جنگ مشاركت داشت و درباره جنگ تحمیلی فیلم‌های مستندی می‌ساخت. وی در زمان جنگ در گروه جهاد فعالیت‌های زیادی داشت و در آن دوره به مسائلی همچون سینما، هنر و فرهنگ واحد جهانی و مواجهه با آن‌ها فكر می‌كرد. اطلاعات زیادی در مورد دوران قبل از انقلاب مرتضی آوینی وجود ندارد و چنین به نظر می‌رسد كه او در دوران جوانی به كلی متحول شده است.





در بخشی از كتاب سید مرتضی آوینی می‌خوانیم:

معمولاً بیان سینمایی از آن چنان عظمتی برخوردار نیست كه بتواند حماسه‌های شگفت‌آور جبهه‌های نبرد را با بلاغت و فصاحت كافی در خود بگنجاند. در این موارد برای پر كردن خلاءها باید از گفتار متن استفاده كنیم. "اعجاز كلام" در خیلی از موارد حتی از تصویر فراتر می‌رود. تصویر برای بیان معانی باید از صورت‌ها (صور) كمك بگیرد. اما فاصله‌ی كلمات (كلمات و ادبیات) تا معانی كوتاه‌تر است. چه بسا توصیف ادبی تصاویر تأثیر و عمق آن تصاویر را صدچندان كند و یا حتی دریچه‌هایی از معانی به جهان تصویر بگشاید كه هرگز در «صور» قابل تجلی و عرضه نیست.

گفتار فیلم‌ها در روایت فتح از یك سو دارای جنبه‌ی توصیفی است، یعنی صحنه‌های موجود در فیلم را توصیف می‌كند و ارتباط موضوعی صحنه‌ها را با یكدیگر توضیح می‌دهد. گذشته از این، ركن اساسی كار ما از نظر تبلیغ، فطرت الهی مخاطب است. ما همواره سعی می‌كنیم كه بر ریشه‌های فطری اعمال و اتفاقات در فیلم تأكید كنیم و از این راه حجاب‌ها و اندوده‌هایی را كه بر فطرت مخاطب سایه افكنده است، كنار بزنیم.

ما سعی می‌كنیم كه گفتار در عین حال كه جنبه‌های معنوی تصاویر را ظاهر می‌سازد، اما هرگز اصالت پیدا نكند. اگر گفتار در فیلم اصالت پیدا كند، جنبه‌های رادیویی كار (یا جنبه‌های سمعی آن) بر جنبه‌های سینمایی (یا بصری) آن خواهد چربید و اینگونه، از ارزش سینمایی و هنری فیلم كاسته خواهد شد.